Bankalardaki kredi notum nedir, diye soruyorsanız bugüne kadar bankalarda yapmış olduğunuz tüm bankacılık işlemlerine göre bir değerlendirme puanı alırsınız. Kredi notu neye göre belirlenir, nasıl yükselir ve kredi notu kredi çekmek için ne kadar olmalı?
Kredi notu neye göre belirlenir sorusunun yanıtın konuyla ilgili sohbetler ve profesyonel görüşler arasında farklılık gösterse de özünde hemen herkese göre geçerli temeller vardır. Bu temeller, bankalar tarafından analiz edilerek kredi çekecek kişi ile ilgili bilgi sahibi olunmasını sağlar. Bununla birlikte kredi notu tek bir puandan ibaret olsa da puanın yüksek ya da düşük olması bankadan bankaya değişiklik gösterebilir. Şimdi kredi notu hesaplama ile ilgili detaylara değinelim ve hangi durumda kredi notu nasıl değişir birlikte bakalım.
Kredi Notu Neye Göre Belirleniyor?
Kredi notu belirleme noktasında yapılan analizlerin ortak amacı, kredi çekecek kişinin söz konusu çekim için yapacağı geri ödemelerin düzenli yapıp yapamayacağını öngörmektir. Zira kredi başvurusunda bulunan hemen herkes kendisine kredi verilebileceği yönünden birçok gerekçe sunabilecektir. Ancak bankaların gözünden bakıldığında da ilgili kişinin o zamana kadarki finansal geçmişinin bankalara yansıması dikkate alınır.
Lütfen bir düşünün, borç verdiğiniz bir arkadaşınız borcunu söylediği tarihte ödemedi ve sizin ısrarınız üzerine çok daha sonra ödedi veya borcunun tamamını ödeyemeyeceğini bildirerek sizden kendisine yardımcı olmanızı istedi ve siz de borcunu böldünüz. Ancak buna rağmen parça parça dahi olsa her ödemeyi aksattı ve sizin demeniz üzerine ödedi. Açık olalım, o arkadaşınıza yeniden borç vermeye bir daha razı olabilir misiniz?
Bankalar açısından da durum hiç farklı değil. Ancak bankalar, geçmişte yalnızca kendi bankalarıyla çalışan müşteriler hakkında bilgi tutabiliyordu. Yakın geçmişte yapılan düzenlemeler sonrasında ortaya çıkan Kredi Kayıt Bürosu yani KKB, anlaşmalı tüm bankaların müşteri verilerini paylaşması üzerine kurulu bir bilgi edinme platformu olarak faaliyetlerine başlayarak kredi notu hesaplama ve bildirme işlevini yerini getirmeye başladı. Kredi Kayıt Bürosu üzerinde toplanan müşteri bilgileri sayesinde kredi çekmek isteyen bir kişinin geçmiş çekimlerinde ve kredi kartı kullanımında nasıl bir geri ödeme alışkanlığı ortaya koymuş rahatlıkla görülebiliyor. Doğal olarak, geçmiş kredi borcunu ve kredi kartı ödemelerini sürekli olarak geç yapan bir kişinin kredi notu hesaplama aşamasındaki puanı da olumsuz etkileniyor. Geri ödeme alışkanlıklarının kredi notu hesaplama açısından etkisinin %30 seviyesinde olduğu biliniyor.
Kredi Notu Ne Kadar Olmalı?
Eğer halihazırda bir kredi borcunuz varsa bu durum kredi talep ettiğiniz banka tarafından dikkat edilecek ilk hususlardan olacaktır. Aynı şekilde kredi notu hesaplama için de mevcut borç durumu oldukça önemli bir kriterdir. Kredi notu hesaplama çalışmasında %25’lik bir etki alanına sahip olan halihazırdaki borç durumu kapsamında kredi kartı borçları ve varsa aktif kredi borcu öne çıkmaktadır. Bu nedenle mevcut kredi borcunuzun tamamını ödemeden yeni bir çekim talebinde bulunmanın hangi banka olursa olsun büyük olasılıkla olumsuzlukla sonuçlanacaktır.
Kredi başvurusunun onay alması için kredi notu en az 1100 puan üzerinde olması gerekmektedir. Aksi takdirde bankalar, kredi notu düşük olanlardan kefil veya teminat şeklinde mülk isteyerek, kredi onayı vermektedir.
Bankalar, düzenli olarak kredi çeken ve aynı şekilde düzenli olarak geri ödemelerini gerçekleştiren müşterilerine adeta bayılırlar. Bununla birlikte, yoğun bir şekilde kredi çekme talebi gerçekleştiren ve bunu birçok bankaya yapan kişilere bankalar temkinli yaklaşacaktır. Tüm bu söylediklerimiz kredi notu hesaplama algoritması açısından da değerlidir ve dikkate alınan bilgilerdir. Zira kredi notu hesaplama işleminde bu durum %20 oranında etkilidir.
En Yüksek Kredi Notu
1700-1900 aralığı çok iyi kredi notuna sahip olan bireyleri temsil etmektedir. Bu nedenle en yüksek kredi notu puanı 1900 puandır.
Yazımızın ortasında da belirttiğimiz gibi, bankalar sık kredi çeken müşterilerini değil; düzenli olarak kredi çeken ve buna bağlı olarak istikrarlı bir şekilde geri ödemelerini gerçekleştiren müşterilerini severler. Bir diğer açıdan bakmamız gerekirse, düzenli olarak kredi çeken ve düzenli olarak kredi geri ödemesi gerçekleştiren müşterin yanında ilk kez kredi çekmek için başvuran olası müşteriler daha risklidir. Çünkü söz konusu müşterinin finansal geçmişi ve karakteri hakkında bilgi sahibi olunmuştur ve risk azdır. Ancak ilk kez çekim talep eden olası müşteri kapalı bir kutu olarak görülmektedir. Bu durumda diğer kıstaslar birer adım öne çıkacaktır. Kredi kullanım sıklığı, kredi notu hesaplama algoritması bünyesinde %15 etkiye sahiptir.
Yukarıda saydığımız ana etkenlerin yanı sıra kredi talep eden müşterinin elde edilen diğer kayıtları da dikkate alınabilir. Örnek vermek gerekirse, müşterinin beyan ettiği adres değişiklikleri oldukça öne çıkabilmeye aday bir etkendir. Sık sık adres değişikliği yaşamış bir müşteri hakkında kafalarda soru işaretleri olabilir. Son olarak söylememiz gerekir ki, kredi notu sonuçları bankadan bankaya farklılık gösterecek şekilde değerlendirilebilir. Aynı nota sahip bir müşteri a bankası onay verirken, b bankası talebi reddedebilir.
