Ülkemizde bir çok sendika var olmakla beraber faaliyet gösterenlerin ne tür sendika olduklarını buradan öğrenebilirsiniz. Sendika demek işçinin veya bir kurumu tüm yönleri ile ele alıp onu savunması anlamı taşımaktadır.
Sendika Nedir? Sendikaların Ortaya Çıkış Süreci
Sendika en net tabiri ile işçilerin belirli bir hukuksal zeminde emeklerinin çıkarlarını gözetmek amacı ile kurulan örgütlü yapılardır. Dünya ekseninde ilk sendikal yapılanmalara 18.yüzyıl ortalarında rastlanmaktadır. Bu yüzyıl sanayi devriminin şekillenmeye başlandığı, buharlı makinelerin kitlesel üretim mekanizmalarının oluştuğu yüzyıldır.
Özellikle Almanya, Fransa ve İngiltere’de standartların altında çalışma koşullarına sahip olan, mesleki kaza ve hastalıklara karşı güvencesiz konumda yer alan işçilerin öncülüğünde doğal bir hareket etrafında temelleri atılan sendikalar, günümüze kadar gittikçe büyüyen ve taleplerini kabul ettirebilen bir konuma gelmişlerdir.
Türkiye’de Sendikaların Yapısı ve Tarihçesi
Türkiye sosyo-ekonomik yapısı, Cumhuriyet’in kurulması ile birlikte sanayi hamlelerine yönelik bir gelişim ve dönüşüm göstermiştir. 1930 yılından itibaren kurulan şeker, demir-çelik, kömür, kâğıt fabrikaları beraberinde kitlesel bir işçi alanı yaratmıştır. İlk zamanlarda getirilen yasaklar nedeni ile örgütlenmeleri engellenen işçilerin hakları ile ilgili atılan ilk adım 1936 yılında çıkarılan İş Kanunu olmuştur. Devlet eliyle işçilerin hakkı düzenlenmiştir.
Türkiye’nin 1945 yılından itibaren çok partili döneme geçmesi doğrudan demokrasinin işçiler üzerindeki etkisini de yansıtmıştır. 1947 yılında kabul edilen sendikalar yasası ile sendikalar hükümet eliyle kontrol edilmeye çalışılsa da aynı döneme rastlayan Cemiyetler Kanununda ki ‘sınıf esasına dayalı cemiyet kurma yasağının kaldırılması Türkiye’de sendikal hareketlerin önündeki önemli engelleri kaldırmıştır.
Ülkemizde ne tür sendikalar faaliyet göstermektedir?
1948 yılında yerel zeminde kurulan İstanbul İşçi Sendikaları Birliği önemli pratikleri ile işçi haklarının bölgesel ifadesi olmuştur. İlk sendika 1952 yılında kurulan TÜRK-İŞ sendikasıdır. Daha sonraki yıllarda Türk-İş’ten ayrılarak birleşen sendikaların konfederal çatısı olan DİSK 1967 yılında kuruluşunu gerçekleştirmiştir. 1976 yılında kurulan HAK-İŞ sendika konfederasyonu ise 18 sendika ile Türkiye’de kurulan aktif sendika örgütlenmelerinin sonuncusudur. Türk -İş’e bağlı 35 sendika yapısı bulunmakla birlikte DİSK’i oluşturan sendika sayısı 19’dur.
